بررسی تخصصی موتور گیرلس آسانسور
/در مقالات /توسط عرفان نصراللهبررسی تخصصی موتور گیرلس آسانسور
پاسخ به همه سوالات درباره موتور گیرلس آسانسور:
پیش از این در مقاله انواع قطعات آسانسور، به انواع موتورهای آسانسور اشاره کردیم، اما اینبار قصد داریم، اطلاعات بسیار جزئی‌تری را از موتور گیرلس آسانسور ارائه دهیم. همانطور که مشخص است، موتورها یکی از اصلی‌ترین اجزای سازنده هر آسانسوری هستند که قدرت و توان لازم برای حرکت آسانسور را فراهم می‌کنند، بسته به نوع آسانسور و کاربردی که از آن می‌خواهیم در انواع مختلف کششی و آسانسور هیدرولیکی ساخته می‌شوند و بسته به ظرفیت آسانسور، توان مختلفی دارند. بیش از این مقدمه را طولانی نمی‌کنیم و به سراغ بررسی یکی از انواع موتورها به نام موتور گیرلس آسانسور می‌رویم.
آشنایی با آسانسور گیرلس
در پاسخ به این سوال که آسانسور گیرلس چیست، اجازه دهید، با مقدمه کوتاهی شروع کنیم: موتور آسانسور قطعه الکترومکانیکی است که با پیشرفت تکنولوژی، بیشتر شدن تقاضا و تلاش برای کاهش هزینه‌ها و مصرف انرژی، در انواع مختلف و پیشرفته‌تری طراحی و ساخته می‌شوند. یکی از این طراحی‌های موتور آسانسور، موتور گیرلس (Gearless) است که با نام موتور ام آر ال (MRL) هم شناخته می‌شود و از همین جهت آسانسورهایی که از این نوع موتورها استفاده می‌کنند، به آسانسور گیرلس شهرت دارند. علاوه براین باید اضافه کنیم، همانطور که از نام موتورهای گیرلس برمی‌آید، گیربکسی در موتورهای گیرلسی در نظر گرفته نشده است.
اولین بار، موتورهای بدون گیربکس در سال ۱۹۹۸ توسط شرکت بزرگ و مطرح شیندلر ارائه شد و علت ساخت آنها، مزایای بیشترشان نسبت به انواع گیربکسی بود که باعث شد در کشورهای اروپایی و آمریکای از آنها استقبال گسترده‌ای شود. اما وقتی صحبت از قیمت می‌شود، باید بگوییم، در حال حاضر تقریبا قیمت موتورهای بدون گیربکس، دوبرابر قیمت موتورهای گیربکسی است.
تاریخچه‌ای از پیدایش و اهداف عملکردی موتورهای گیرلس
موتورهای الکترومکانیکی دو نوع‌اند: انواع DC و AC. موتورهای DC برای مصارفی که به حرکت نرم، آرام و دقیق نیاز دارند، استفاده می‌شود. همچنین در این موتورها، سرعت موتور با کمک یک ژنراتور DC و یک خروجی متغیر کنترل می‌شود.
اما با نوآوری‌هایی که در سال 1980 به وجود آمد، به جای استفاده از ژنراتور DC در موتورهای DC، از درایو استفاده شد. اما استفاده از درایوها چه مزایایی دارد؟ در ادامه برخی از آنها لیست شده‌اند:
- بازده بیشتر درایوها در مقابل ژنراتورهای DC
- کنترل کنندگی بهتر درایوها
- کیفیت بالای حرکت با کمک درایوها
- کنترل فرکانس
- کنترل ولتاژ
در نهایت، پیدایش تکنولوژی درایو در صنعت آسانسور باعث ظهور موتورهای AC بدون گیربکس شد تا حرکت‌ها و توقف صحیح آسانسور مناسب‌تر و راحت‌تر انجام شود.
موتور آسانسور گیرلس (MRL) چگونه کار می‌کند؟
آسانسور هایی که در گذشته با موتور گیرلس ساخته می‌شدند، آسانسورهای (واردلئونارد) نام‌گذاری می‌شدند که از موتورهای DC در طراحی آنها استفاده شده بود. اما بعد از پیشرفته شدن تکنولوژی درایوها، کیفیت حرکتی موتورهای گیرلس DC بسیار بالا رفت تا دسترسی به سرعت‌های بالاتر فراهم شود. به این ترتیب، انواع موتورهای گیرلس به وجود آمده که در ادامه بررسی شده‌اند:
- موتور گیرلس بشکه‌ای یا درامی: در این نوع موتورها روتور موتور آسانسور بصورت داخلی است.
- موتور گیرلس دیسکی یا تخت: در این نوع از موتورهای بدون گیربکس، روتور بصورت بیرونی قرار گرفته است.
اجزای موتور گیرلس:
در مقایسه با موتور گیربکسی آسانسور، یک موتور الکتریکی گیرلسی (بدون گیربکس) از اجزای زیر تشکیل می‌شود:
- موتور محرکه
- فلکه کششی
- شاسی
- ترمز مغناطیسی
- آرمیچر جریان مستقیم (روتور)
- بلبرینگ‌های محافظ
در صورت نیاز از فلکه‌ی هرزگرد نیز برای موتورهای گیرلس استفاده می‌شود. در حالت‌های خاص طراحی نیز، از سیم بکسل دوبل در موتورهای بدون گیربکس استفاده می‌شود. در این موتور آسانسور نیرو بدون دخالت کردن گیربکس بصورت مستقیم به کابین منتقل می‌شود. در حال حاضر موتورهای گیرلس آسانسور در سرعت‌های مختلف تولید و طراحی می‌شوند. با این حال بطور معمول از این موتورها برای سرعت‌های ۲.۵ متر بر ثانیه در آسانسورها استفاده می‌شود.
در حال حاضر شرکت‌های بسیاری در تولید و طراحی این نوع موتورها سرمایه گذاری کرده‌اند. یکی از این برندهای آسانسور، کمپانی اتیس است. اصول و اساس موتورهای گیرلس کاملا شبیه به یکدیگر است ولی ظاهر و وزن و ابعاد این موتورها با یکدیگر بسیار متفاوت است. دلیل این امر نیز کاربرد این موتورها در آسانسورهای مختلف با طراحی متفاوت است.
مزایای آسانسور گیرلس
مزایای آسانسور گیرلس را می‌توان نسبت به انواع موتورهای گیربکسی در موارد زیر خلاصه کرد:
- نصب آسان‌تر و راحت‌تر موتور گیرلس
- اشغال حجم و فضای کمتر
- کاهش هزینه‌های نصب و نگهداری در موتورهای گیرلس
- بازده ۹۰ درصدی در آسانسورهای گیرلس
- عدم نیاز به روغنکاری موتور گیرلس
- عدم نیاز به تجهیزات خنک‌کننده جانبی برای موتور گیرلس
- کارکرد خوب هنگام ترافیک بالا
- کاهش آلودگی صوتی و سر و صدا
- عدم نیاز به موتورخانه در مدل های MRL
- کیفیت بالای حرکت آسانسور
- طول عمر بالای قطعات آسانسورهای بدون گیربکس
- عدم نیاز به فلایویل
- سازگاری بهتر با محیط زیست
معایب آسانسور گیرلس
معایب آسانسور گیرلس را هم باید در کنار مزایای آن بررسی کرد:
- هزینه‌ی بالای راه‌اندازی نسبت به موتورهای گیربکس‌دار
- نیاز به طراحی‌های دقیق اولیه برای انتخاب اجزای مناسب
- کمبود تجربه در زمینه آسانسورهای روملس
- عدم کارایی مناسب و صحیح در محیط‌های صنعتی به علت وجود ذرات مخرب
- نیاز به تخصص بالا برای نصب و راه‌اندازی موتور آسانسور گیرلسی
البته با توجه به مزایایی که موتورهای گیرلس دارند، در دراز مدت استفاده از موتورهای گیرلس می‌تواند از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه‌تر باشد.
طراحی موتور گیرلس
در طراحی موتورهای گیرلس به قطعات زیر نیازی نیست:
- چرخ دنده و ماردون
- بلبرینگ دور بالا
- فلایویل
- روغن و روغنکاری موتور
- کوپلینگ
از فلایویل برای کاهش ضربات استارت و توقف آسانسور استفاده می‌شود. فلایویل یک چرخ فلزی بزرگ است که به موتور آسانسور متصل است. این قطعه تکانه و ضربات حرکتی موتور را جذب می‌کند و اندکی به نرمی و آرامی حرکت کمک می‌کند. موتورهای گیرلس را از نظر کارکرد با ولتاژ و فرکانس‌های مختلف به انواع زیر تقسیم‌بندی می‌کنند:
- موتور DC ولتاژ متغیر
- موتور AC ولتاژ و فرکانس متغیر
- موتور AC با اهنربای دائمی
این نوع از طراحی‌های اشاره شده، بر سرعت، کیفیت حرکت و توقف آسانسور تاثیر زیادی دارد. در طراحی و انتخاب سیستم موتورهای گیرلس آسانسور باید به ترافیک و نوع کاربری آسانسور، ارتفاع، نوع سیستم سیم بکسل، قرارگیری وزنه تعادل و قطر فلکه کششی دقت کرد. بطور مثال در سیستم طراحی وزنه در بغل یا وزنه تعادل در پشت، سیستم طراحی متفاوت است. همچنین در سیستم سیم بکسل ۱:۱ و ۲:۲ نیز نیاز به طراحی‌های متفاوت است.
تفاوت مصرف انرژی در انواع آسانسورها
یکی از تفاوت‌های اصلی انواع آسانسور هیدرولیک و کششی (شامل انواع گیربکس‌دار و گیرلس)، میزان انرژی است که مصرف می‌کنند. آسانسور هیدرولیکی در ساختمان‌هایی با ارتفاع متوسط تا بلند استفاده می‌شود، حرکت نرم‌تری ایجاد می‌کند و مصرف انرژی در آنها پایین‌تر است. اما در انواع آسانسورهای کششی گیرلس، چرخ قرقره به طور مستقیم به موتور متصل می‌شود، سرعت بالایی تولید می‌کند، هزینه اولیه طراحی و نصب آنها نسبت به هیدرولیکی بیشتر است، اما اگر چه نسبت به اسانسور هیدرولیکی مصرف انرژی بالاتری دارند، اما نسبت به نوع گیربکس دار، مصرف انرژی در آنها کمتر است.
سیستم ایمنی موتورهای گیرلس
در آسانسورهای بدون گیربکس ترمز از نوع جمع شونده خارجی است. این ترمز به دو نوع کفشک مجهز است. در موتور آسانسور نیز سیستم ترمز بصورت باز شونده داخلی است. بطور کلی ترمز در سیستم آسانسور گیرلس به گونه‌ای طراحی می‌شود که بطور مستقل عمل می‌کند و پیش از فعال شدن پاراشوت، کابین را از حرکت باز می‌دارد. در بررسی کیفیت کفشک‌های به کار رفته در سیستم ترمز آسانسور گیرلس باید به نکات زیر دقت کرد:
- در مقابل خراش و ساییدگی، از پایداری خوبی برخوردار باشند.
- سایش مطلوبی داشته باشند.
- ویژگی ارتجاعی در آنها در حد قابل قبولی باشد.
- مقاومت گرمایی و حرکتی بسیار بالایی داشته باشند.
- در برابر رطوبت و سایر موارد مخرب طبیعی از استحکام خوبی برخوردار باشند.
نکات ضروری در نصب موتور آسانسور گیرلس
همانطور که در بالا توضیح داده شد، در نصب آسانسورهای گیرلس، مهندسین با تجربه این حوزه باید طراحی‌های لازم را بر حسب مواردی که در زیر اشاره شده انجام دهند:
محاسبات آسانسور گیرلس: این محاسبات تخصصی است، فرمول‌های متفاوتی دارد تا بر حسب ظرفیت و سرعت آسانسور، تعداد توقف‌گاه‌ها و ارتفاع ساختمان، توان موتور مشخص شود.
همچنین در جریان طراحی، نقشه آسانسور گیرلس هم تهیه می‌شود که برای نصب صحیح آسانسور بسیار مهم است. این نقشه‌ها، با توجه به مختصات ساختمان و دانش تخصصی تهیه می‌شود که مهندسین این حوزه در طی سال‌ها آموخته‌اند.
براساس این طراحی‌ها، بهترین موتور گیرلس با اجزا مناسب تابلو فرمان و اینورتر انتخاب و در نهایت نصب شود. همچنین نصاب‌های آسانسور گیرلس باید به تمامی تکنیک‌های فنی نصب آسانسور گیرلس آشنایی کامل داشته باشند. از موارد زیر می‌توان به عنوان موارد ضروری در نصب آسانسورهای گیرلس اشاره کرد:
- طراحی مناسب و صحیح اجزای در ارتباط مستقیم با موتور آسانسور گیرلس
- توجه و دقت به استانداردهای مربوطه
- نصب درست و با دقت گاورنر در چاه آسانسور
- تهیه شرایط و نیازهای مربوط به موارد اضطراری و نجات مسافرین و تعمیرکاران
در نگهداری سیستم آسانسور گیرلس باید آنها را به صورت جدی از آب و مواد شیمایی و اسیدی دور نگه داشت. همچنین محل نگهداری موتورهای بدون گیربکس باید از نظر آب و هوا کاملا در تعادل باشد. با توجه به کمبود تجربه در طراحی و همچنین عرضه موتورهای گیرلس به کاربران، انتخاب فروشگاه مطمئن برای خرید آسانسورهای روملس از نکات مهمی است که در ایران باید به آن بسیار دقت شود.
خرید موتور گیرلس:
اگر به عنوان پیمانکار ساختمانی قصد خرید موتورهای گیرلس را دارید، با توجه به توضیحاتی که ارائه شد، نیاز به راهنمایی‌های اولیه با توجه به نقشه و محاسباتی دارید که در طراحی آسانسورهای گیرلس به کار می‌رود. برای اینکار می‌توانید از پشتیبانی بازرگانی آسانسور کلمان برخوردار شوید، قیمت‌های مختلف انواع موتورهای گیرلس ساخت کشورهای مختلف از جوامع ایران آشنا شوید و در نهایت اقدام به خرید کنید. در تمامی این مراحل ما در کنار شما هستیم و آماده پاسخگویی به تمام سوالات و ابهامات شما در سایت هستیم.
سوالات متداول:
آیا امکان استفاده از آسانسورهای گیرلس بدون موتورخانه وجود دارد؟
بله. با توجه به اندازه‌های کوچک‌تری که موتورهای گیرلس دارند، امکان ایجاد آسانسورهای گیرلس بدون موتورخانه وجود دارد. این نوع آسانسورها به طور معمول در ساختمان‌هایی استفاده می‌شوند که محدودیت ارتفاع دارند.
قیمت موتورهای گیرلس چه تفاوتی نسبت به موتورهای گیربکس دارد؟
با توجه به مزایای بسیاری که موتورهای گیرلس دارند و اندازه کمتر آنها، قیمت موتورهای گیرلس، بسیار بالاتر از موتورهای گیربکس است و هزینه نگهداری آنها هم به نسبت بالاست. اما این نوع از موتورها برای سرمایه‌گذاری‌های طولانی مدت، هزینه کمتری برای ساختمان ایجاد می‌کنند.
قیمت موتورهای گیرلس برای برندهای مختلف چگونه است؟
در حال حاضر شما می‌توانید موتورهای گیرلس ایرانی را در بازار پیدا کنید که قیمت بسیار کمتری زیر ۵۰ میلیون تومان نسبت به موتورهای گیرلس خارجی دارند. اما موتورهای هوبر ایتالیایی و پس از آن موتور زیلابگ، بیشترین قیمت موتورها را دارند (بالای ۱۰۰ میلیون تومان). البته این تفاوت قیمتی با توجه به توان و سرعت موتورهای تغییر خواهد کرد.