پلاک موتور آسانسور و اطلاعات آن

پلاک موتور آسانسور و اطلاعات آن

موتور آسانسور نیز مانند سایر موتورهای الکتریکی دارای پلاک مشخصات مکانیکی و الکتریکی است. بر روی پلاک موتور آسانسور اطلاعات کاملی در مورد مشخصات فنی و کارکرد آن قرار دارد. این اطلاعات بر روی پلاک موتور آسانسور ساخته شده توسط برند‌های مختلف متفاوت می‌باشد. اما اساس تمامی آن‌ها استاندارد بوده و مطابق با ضوابط مربوط به موتورهای الکتریکی می‌باشد. با استفاده از اطلاعاتی که بر روی پلاک موتور آسانسور قرار دارد، طراحان و نصابان آسانسور پس از انجام طراحی و محاسبات خود، اقدام به خرید موتور آسانسور متناسب با ظرفیت و توان مورد نیاز آسانسور می‌کنند. از این رو آشنایی با نحوه‌ی پلاک خوانی موتور آسانسور بر هر تکنسین آسانسور واجب می‌باشد. اما اینکه چه اطلاعاات و مشخصاتی بر روی پلاک موتور آسانسور قید می‌شود و هرکدام چه معنی و مفهومی دارد

اساس موتور الکتریکی

تمامی موتورهای الکتریکی صرف نظر از اینکه در چه جایی به کار برده می‌شوند، جریان الکتریکی را تبدیل به نیروی مکانیکی می‌کنند. برعکس این عمل یعنی تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی توسط ژنراتور صورت می‌گیرد. گاهی پیش می‌‌آید که موتور الکتریکی تبدیل به ژنراتور می‌شود. این مشکل در موتورهای آسانسور نیز وجود دارد و در معدود مواقع موتور آسانسور تبدیل به ژنراتور می‌شود و جریان الکتریکی کمی را تولید می‌کند. به همین منظور در آسانسور از قطعه‌ای به نام رزیستور برای تبدیل جریان الکتریکی به گرما استفاده می‌شود. مقدار این جریان تولید شده نیز در کنار توان موتور الکتریکی و سایر مشخصات آن بر روی پلاک موتور آسانسور درج می‌شود.

پلاک موتور آسانسور چیست؟

در اصطلاح ورقه نازک فلزی را که بر روی بدنه‌ی موتور پانج می‌شود و بر روی آن اطلاعاتی در مورد نحوه‌ی کارکرد موتور و همچنین سایر مشخصات فنی موتور درج می‌شود را پلاک موتور آسانسور می‌گویند. لازم به قید است که شکل ظاهری پلاک‌های موتورهای آسانسور با یکدیگر متفاوت می‌باشد. اما در درج اطلاعات فنی موتور بر روی تمامی پلاک‌های موتور از قوانین و استاندارهای خاصی پیروی می‌شود.

پلاک خوانی موتور آسانسور

همانطور که در مقایسه موتورهای گیربکس و گیرلسی اشاره شد، موتورهای آسانسور انواع مختلفی دارد. بسته به نوع موتور و طراحی آن، مشخصات فنی درج شده بر روی پلاک موتور آسانسور نیز متفاوت است. در اینجا به مرور برخی از بخش‌های مشخص شده در پلاک موتور آسانسور می‌پردازیم:

Mark موتور آسانسور

برند یا شرکت سازنده‌ی موتور آسانسور را معرفی می‌کند. برخی از شرکت‌های آسانسور فعال در حوزه‌ی موتور آسانسور در ایران عبارتند از:

  • Behran: آسانسور بهران
  • SASSI: موتور آسانسور ایتالیایی
  • ELECOMP: موتور آسانسور ایتالیایی
  • Schindler: موتور آسانسور اسپانیایی کمپانی شیندلر
  • Sicor: موتور آسانسور سیکور ایتالیایی
  • Gem: موتور آسانسور ترکیه ای

Type یا مدل موتور در پلاک موتور آسانسور

در این بخش از پلاک موتور آسانسور، سازندگان نوع مدل یا نام اختصاری مدل موتور را قید می‌کنند. باید بیان کرد که در این قسمت، نام‌گذاری موتور برعهده سازنده موتور آسانسور است و می‌تواند هرنوع حروف و اعدادی برای بیان مدل موتور انتخاب شود.

Power یا توان موتور آسانسور

از دیگر بخش‌های مهم پلاک موتور آسانسور، توان خروجی موتور است. این توان را با نماد Hp که نمایانگر توان موتور آسانسور بر حسب اسب بخار است و همچنین با نماد Kw که نشانگر توان موتور بر حسب کیلووات است، نشان می‌دهند. در انتخاب موتور آسانسور مناسب برای ساختمان متناسب با وزن کابین آسانسور و ظرفیت آن، اطلاع داشتن از توان موتور آسانسور بسیار اهمیت دارد.

Speed یا سرعت موتور

در این قسمت سرعت بار کامل آسانسور (Full-load speed) درج می‌شود. سرعت بار کامل عبارت است از سرعتی که گشتاور بار کامل نامی در توان خروجی نامی تحویل می‌دهد. این سرعت را معمولا با نماد Rpm که نشانگر تعداد دور بر دقیقه است نشان می‌دهند. از نام‌های سرعت لغزشی موتور گیربکس آسانسور یا سرعت واقعی روتور نیز در کنار سرعت بار کامل استفاده می‌شود.

Efficientcy یا راندمان در پلاک موتور آسانسور

تعریف بازده یا راندمان عبارت است از توان خروجی موتور تقسیم بر توان ورودی ضرب در عدد ۱۰۰. هرچه این مقدار بیشتر باشد راندمان موتور بهتر خواهد بود. بالا بودن این عبارت به معنی تبدیل بهتر و کامل‌تر انرژی الکتریکی به مکانیکی در موتور آسانسور است. بازده موتور آسانسور را با نماد Eff.% بر روی پلاک موتور نشان می‌دهند.

Insulation class یا کلاس عایقی

در این بخش از پلاک موتور آسانسور، درجه حرارت قابل تحمل سیم پیچ‌های موتور مشخص می‌شود. این درجه حرارات بر اساس استاندارهای طراحی و ساخت موتور گیرلس آسانسور در نظر گرفته می‌شود. برای درجه بندی کلاس عایق حرارتی موتور از حروف انگلیسی استفاده می‌شود. این بخش از پلاک موتور آسانسور با نماد INS یا ISOL و حروف مقابل آن مشخص می‌شود. برای درک بهتر کلاس عایقی موارد زیر را می‌توان در نظر گرفت:

  • A: حداکثر دما 105
  • B:حداکثر دما 120
  • E:حداکثر دما 130
  • F:حداکثر دما 155
  • H:حداکثر دما 180
  • C:حداکثر دما 210
  • XوY:حداکثر دما 90

اطلاعات راه اندازی موتور آسانسور

از دیگر اطلاعات مهم موتور آسانسور، اطلاعات مربوط به نحوه‌ی راه اندازی موتور است. این موارد نیز در پلاک موتور آسانسور درج می‌شود که شامل موارد زیر است:

Phase یا تعداد فاز موتور آسانسور

این قسمت از پلاک موتور نشانگر نوع تغذیه موتور آسانسور است. ولتاژ تکفاز در ایران 220 تا 230 و ولتاژ 3 فاز نیز 380 تا 400 ولت می‌باشد. برای نشان دادن تعداد تغذیه 3 فاز موتور از نمادهای ph3 یا 3~ استفاده می‌شود.

Current یا جریان در پلاک موتور آسانسور

یکی از بخش‌های مهم پلاک خوانی موتور آسانسور توجه به جریان راه اندازی و جریان نامی آسانسور است. جریان راه اندازی یا همان جریان استارت موتور با نماد Is نشان داده می‌شود. همچنین سازندگان موتور آسانسور برای نشان دادن جریان نامی آسانسور از In استفاده می‌کنند.

Voltage یا ولتاژ کاری موتور

در پلاک اکثر موتورهای آسانسور ولتاژ کاری آسانسور بصورت 380/220 قید می‌شود. البته گاهی امکان دارد ولتاژ پلاک موتور بصورت 660/380 باشد که در این صورت راه اندازی موتور آسانسور بصورت ستاره مثلث خواهد بود که نماد ستاره مثلث بصورت Star-Delta است. در حالی که در ولتاژ 380/220 اتصال راه اندازی بصورت ستاره خواهد بود و با نماد Star نشان داده می‌شود. بطور کلی نوع اتصال موتور آسانسور با حروف conn و عبارت پیش روی آن مشخص می‌شود.

 CosØ یا ضریب توان موتور

به اختلاف فاز جریان و ولتاژ ضریب توان گفته می‌شود. در صورت استفاده از درایو می‌توان مقدار ضریب توان آسانسور را کنترل و در محدوده ۰.۹ قرار داد. در غیر این صورت برای بررسی ضریب توان موتور می‌توان از پلاک موتور آسانسور استفاده نمود. لازم به ذکر است که در موتورهای الکتریکی هرچه ضریب توان به یک نزدیک تر باشد راندمان آن بالاتر و بهتر خواهد بود.

Frequency یا فرکانس کار موتور

در شبکه‌ی برق ایران فرکانس شبکه 50 هرتز می‌باشد و بر روی پلاک اکثر موتورها فرکانس 50 در کنار فرکانس 60 نیز وجود دارد. برای بیان فرکانس از نمادهای Hz و یا S/cycles بر روی پلاک موتور آسانسور استفاده می‌شود.

Start/h یا تعداد استارت در ساعت

از دیگر مولفه‌های مهم موتورهای آسانسور که بر روی پلاک موتور آسانسور درج می‌شود، تعداد استارت موتور است. این نماد در پلاک بصورت S/h نشان داده می‌شود. در ساختمان‌های پرترافیک باید از موتور آسانسوری استفاده شود که تعداد استارت در ساعت آن بالا باشد.

Service Factor یا ضریب سرویس موتور آسانسور

ضریب سرویس موتورهای آسانسور بصورت متداول ۱ یا ۱.۱۵ است. در حالتی که ضریب سرویس عدد ۱.۱۵ باشد، موتور قابلیت آن را دارد که در حالت افزایش فشار تا ۱۵ درصد بیشتر از توان نامی خود نیز کار کند.

اطلاعات فنی پلاک موتور آسانسور

سایر مشخصات فنی که شامل ویژگی‌های الکتریکی و مکانیکی موتور آسانسور می‌شود بصورت زیر در پلاک موتور آسانسور درج خواهد شد.

  • Static Load: حداکثر باری که شفت موتور آسانسور می‌تواند تحمل کند( بار استاتیکی)
  • Dynamic Load: حداکثر بار یا ظرفیتی که موتور آسانسور قابلیت جابه‌جایی آن را دارد.
  • Cooling System: نوع سیستم خنک کننده موتور آسانسور
  • Altitude: مقدار ارتفاع مجاز از سطح دریا برای نصب موتور
  • Fram: نوع فریم موتور آسانسور و شماره بدنه‌ی موتور آسانسور که برای ساخت شاسی موتور آسانسور کاربرد دارد
  • No: شماره سریال ساخت موتور در کارخانه
  • DOL: راه اندازی مستقیم موتور یا Direct on line
  • Soft Start: راه اندازی بصورت نرم یا استفاده از درایوهای 3VF در تابلو فرمان آسانسور
  • Duty cycle: چرخه کاری موتور آسانسور یا مدت زمان کار موتور در بار نامی را مشخص می‌کند.
  • L ،R: نشانگر نوع گردش موتور است که در موتور آسانسور هم به چپ هم به راست می‌باشد.
  • Poles: تعداد قطب‌های مغناطیسی موتور الکتریکی
  • Housing: نماینگر استفاده از موتور در فضای باز یا فضای بسته
  • Ambient Temperature: مشخص کننده دمای اطراف موتور آسانسور هنگام خاموش بودن آن
  • Hot spot Allowance: حداکثر دمایی که ترمینال‌های موتور، سیم‌های موتور قابلیت تحمل آن‌ را دارد.