استاندارد موتورخانه آسانسور
استاندارد موتورخانه آسانسور
در مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان در مورد استانداردهای آسانسور نکات کاملی ارائه شده است. این نکات شامل موارد زیر می‌باشد:
- هرچند که احتمال دارد بنا بر محدودیت‌هایی موتورخانه آسانسور در چاهک آسانسور یا در کناره‌های چاه آسانسور نصب شود اما بهترین مکان برای احداث موتورخانه در بالاترین نقطه از چاه آسانسور می‌باشد.
- قضا و ابعاد موتورخانه آسانسور باید به گونه‌ای باشد که به راحتی بتوان تجهیزات و قطعات آسانسور که در موتورخانه جای دارند را در آن نصب کرد. همچنین این فضا باید امکان تردد ایمن تعمیرکاران و سرویس‌کاران را جهت تعمیر یا سرویس و نگهداری آسانسور فراهم سازد.
- ابعاد موتورخانه باید طبق نقشه‌های از پیش تعیین شده‌ی آسانسور و طبق جدول پیوست شماره ۲ در ساختمان اجرا شود.
- در صورتی که موتورخانه آسانسور برای تعداد آسانسورهای بیشتر از ۲ مورد طراحی شود ابعاد آن باید با جدول ۱۵-۲-۲-۵-۳ که در صفحه ۲۲ مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان قرار دارد، مطابقت داشته باشد.
- درب بازشوی موتورخانه باید به سمت بیرون و حداقل ۹۰ سانتی‌متر عرض و ۲ متر ارتفاع داشته باشد. درب آسانسور موتورخانه باید دارای قفل مطمئن باشد و کلید آن تنها در اختیار افراد دارای صلاحیت باشد. این قفل باید از بیرون توسط کلید و از داخل بدون کلید باز و بسته شود.
ضوابط و قوانین مربوط به طراحی موتورخانه آسانسور
- جهت جلوگیری از سقوط اجسام از موتورخانه آسانسور به چاه باید تمامی سوراخ‌های باز در کف موتورخانه با لبه‌هایی به ارتفاع ۵ سانتی‌متر پوشش داده شود.
- برای راحتی جابه‌جایی تجهیزات و قطعات آسانسور در موتورخانه باید یک مونوریل دائمی در سقف موتورخانه تعبیه شود.
- در صورت محدودیت در نصب مونوریل باید قلابی در مرکز چاه آسانسور و بالای موتور آسانسور زیر سقف نصب شود.
- حداقل میزان روشنایی درون موتورخانه آسانسور باید ۲۰۰ لوکس در کف آن و کلیه‌ی بخش‌های در دسترس و قابل تردد باشد.
- حداقل یک پریز باید در موتورخانه آسانسور در نظر گرفته شود.
- دمای داخلی موتورخانه هنگام کار آسانسور باید بین +۵ تا +۴۰ درجه سانتی‌گراد باشد و برای رسیدن به این دما باید تجهیزات تهویه مناسب در آن نصب شود.
- در صورتی که تهویه‌ی چاه آسانسور از طریق موتورخانه آسانسور صورت می‌گیرد، باید این موضوع در محاسبات دما و تهویه‌ی موتورخانه لحاظ شود.
- اگر سرعت آسانسور بیشتر از ۲.۵ متر بر ثانیه باشد، حتما باید موتورخانه آسانسور در بالای چاه آسانسور نصب شود.
ابعاد استاندارد موتورخانه آسانسور
در صورتی که امکان اجرای جدول پیوست شماره ۲ بنابر محدودیت‌های پیش آمده وجود نداشته باشد باید نکات زیر در طراحی آن لحاظ شود:
- فضای باز جلوی تابلو فرمان آسانسور باید حداقل ۷۰ سانتی‌متر باشد.
- برای تردد و عبور از کنار تجهیزات و قطعات ثابت آسانسور باید حداقل ۴۰ سانتی متر فضا در نظر گرفته شود.
- حداقل فضای لازم برای عبور و تردد از کنار قطعات آسانسور که بصورت متحرک می‌باشند باید ۵۰ سانتی‌متر باشد.
- ارتفاع موتورخانه باید حداقل ۲ متر باشد.
- حداقل ارتفاعی که باید از روی قطعات متحرک و دارای چرخش همچون موتور گیربکس آسانسور تا زیر سقف در نظر گرفته شود، ۳۰ سانتی‌متر می‌باشد.
- اگر در سطوح مختلف موتورخانه آسانسور اختلاف ارتفاع بیشتر از ۵۰ سانتی‌متر وجود داشته باشد، باید قسمت‌های دارای اختلاف با نرده محصور شده یا برای دسترسی به آن‌ها از نردبان تعبیه شده استفاده نمود.
- حداقل ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متر سطح کاری باید طراف قطعات و تجهیزات متحرک همچون کنترل کننده‌های سرعت (گاورنر آسانسور) و فلکه هرزگرد آسانسور و فلکه کششی آسانسور در نظر گرفته شود.
استاندارد راه ورودی عمومی به موتورخانه آسانسور
استاندارد و ضوابط مربوط به راه ورودی عمومی برای دسترسی به موتورخانه باید با موارد زیر مطابقت داشته باشد:
- تعبیه تجهیزات روشنایی دائمی و ایمن که بتوان پیش از ورود، آن‌ها را فعال نمود.
- تردد به راه ورودی عمومی برای دسترسی به موتورخانه باید در هر شرایطی از ایمنی کافی و مناسب برخوردار باشد.
- در عبور از راه عمومی ورود به موتورخانه آسانسور نباید نیازی به ورود به حریم‌ها و محوطه‌های خصوصی باشد.
- راه عمومی دسترسی به موتورخانه باید حداقل دارای ارتفاع ۲ متری باشد.
- در صورت وجود مانع با ارتفاع بیشتر از ۴۰ سانتی‌متر در جلوی درب موتورخانه، ارتفاع ورودی باید از بالای مانع محاسبه و حداقل ۲ متر باشد.
- در صورت وجود محدودیت برای استفاده از پله‌های معمول دائمی جهت دسترسی به موتورخانه، باید از نردبان اختصاصی که از ایمنی کامل برخوردار است و دارای خاصیت غیرلغزندگی دائمی می‌باشد استفاده نمود.
استاندارد استفاده از نردبان برای دسترسی به موتورخانه
همانطور که در بخش استاندارد راه ورودی عمومی به موتورخانه بیان شد، در صورت نبود پله‌های معمولی و دائمی، باید از نردبان کاملا اختصاصی که تنها برای موتورخانه آسانسور تعبیه شده است استفاده نمود. نردبان موتورخانه باید موارد استاندارد زیر را پوشش دهد:
- نردبان نباید خطر لغزیدگی و حتی واژگونی داشته باشد.
- زاویه‌ی قرارگیری نردبان باید بین ۷۰ تا ۷۶ درجه نسبت به افق باشد.
- در صورت ثابت و ایستا بودن نردبان، باید ارتفاع آن کمتر از ۱.۵متر نباشد.
- نردبان باید تنها مختصص دسترسی به موتورخانه باشد و همواره در دسترس باشد.
- در انتهای نردبان باید یک یا چند دستگیره تعبیه شود و دسترسی به آن به راحتی صورت بپذیرد.
- پیش از قرار دادن نردبان باید نقاط اتصال پیش بینی شود.
تجهیزات و قطعات موجود در موتورخانه آسانسور
همانطور که پیداست تجهیزات و قطعات مهمی در موتورخانه آسانسور قرار دارد. این قسمت شامل فهرست زیر می‌باشد:
- سیستم نیروی محرکه آسانسور (انواع موتور آسانسور)
- تابلو فرمان آسانسور
- گاورنر یا سیستم کنترل سرعت آسانسور
- شاسی موتور آسانسور
- تجهیزات و دستگاه‌های تهویه هوای درون موتورخانه
- حس‌گرهای تشخیص آتش و دود و سیستم اطفای حریق
لازم به ذکر است که مهندسان سازه باید با جانمایی و محسابات، مقدار نیروی وارد به کف موتورخانه را محاسبه نموده و با در نظر گرفتن ضرایب ایمنی و همچنین بررسی سوراخ‌ها و شکاف‌ها، هرگونه ضعف را جهت افزایش استحکام سازه برطرف نمایند. کف موتورخانه نیز باید از مصالح غیرلغزنده همچون بتن ماله کشی شده پوشیده شده باشد. جدا از بتن می‌توان از ورق آج‌دار نیز برای کف موتورخانه استفاده نمود.
